Μεταβατικά – αμετάβατα ρήματα – αντικείμενο
Τα ρήματα της ενεργητικής διάθεσης είναι τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο ενεργεί, ότι κάνει κάτι. π.χ.
Ο ήλιος λάμπει
Ο ήλιος φωτίζει τη γη
Στο 1ο παράδειγμα ο ήλιος « λάμπει »
Στο 2ο παράδειγμα ο ήλιος (το υποκείμενο) ενεργεί, φωτίζει, αλλά η ενέργειά του πηγαίνει στη γη (τη φωτίζει).
Όταν έχουμε ρήματα που δηλώνουν απλώς ενέργεια, χωρίς η ενέργεια αυτή να πηγαίνει κάπου αλλού, τότε λέμε πως το ρήμα είναι ενεργητικό αμετάβατο. Όταν, όμως η ενέργεια του ρήματος πηγαίνει σε κάποιον άλλον (γη), τότε λέμε πως το ρήμα είναι ενεργητικό μεταβατικό.
Ρήματα αμετάβατα η ελληνική γλώσσα έχει πολλά π.χ. κλαίω, τρέχω, ροχαλίζω, κολυμπώ και δεν έχουν αντικείμενο.
Υπάρχουν όμως και μεταβατικά όπως : οργώνω, πατάω, χαϊδεύω και η ενέργεια του υποκειμένου πηγαίνει σε ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.
Σαν αντικείμενο χρησιμοποιούμε :
• ουσιαστικό
• επίθετο
• μετοχή
• αντωνυμία
• ρήμα
• επιφώνημα
• πρόταση
και μπαίνει πάντα σε πτώση γενική και αιτιατική.
Φυσικά, στον καθημερινό μας λόγο μπορούμε να παραλείπουμε το αντικείμενο, γιατί το καταλαβαίνουμε. π.χ. Ο γεωργός οργώνει.
ΑΣΚΗΣΗ
